Co to jest wentylacja pożarowa i jak działa?

System wentylacji pożarowej jest niezbędny, żeby zapewnić wysokie standardy bezpieczeństwa ppoż. Odpowiada on za usuwanie dymu, który niejednokrotnie stanowi śmiertelne zagrożenie. Jak działa wentylacja pożarowa? Jakie korzyści wynikają z jej prawidłowego montażu? Gdzie używa się systemu oddymiania pomieszczeń?

Czym jest i jak działa wentylacja pożarowa?

Wentylacja pożarowa stosowana w budynkach ma za zadanie pomóc w walce z ciepłem i dymem (w tym głównie tych spowodowanych pożarem) w razie ich wystąpienia. Jeżeli drogi ewakuacyjne w budynku pozbawione są tego systemu, obiekt może zostać uznany za zagrażający życiu.

Wentylacja pożarowa obejmuje przede wszystkim 3 systemy, które kryją się pod jej nazwą:

• oddymiająca;
• kontroli dymu i ciepła;
• oczyszczająca (rozcieńczająca).

Wentylacja oddymiająca to system, którego głównym zadaniem jest usuwanie dymu z pomieszczeń. Poprzez utrzymanie go na odpowiedniej wysokości, wyjście z budynku przebiega bezpieczniej. Oddymianie dróg ewakuacyjnych odbywa się nie tylko w pomieszczeniu, w którym wybuchł pożar – działaniem wentylacji obejmuje się cały obszar ewakuacji.

Systemy oddymiania pomieszczeń mogą wykorzystywać także urządzenia mechaniczne. W takim rozwiązaniu, dzięki pracy wentylatorów dym jest usuwany z pomieszczenia przez przewody wentylacji pożarowej. Jest to zdecydowanie bardziej skuteczne i działa niezależnie od różnicy ciśnień w budynku i na zewnątrz. Zapewnia też większą wydajność.

Systemy kontroli dymu i ognia pozwalają opanować rozprzestrzenianie się pożaru. Ułatwiają strażakom walkę z ogniem.

Wentylacja z funkcją rozrzedzania dymu zmniejsza jego toksyczność i temperaturę. Przydaje się przede wszystkim tam, gdzie istnieje ryzyko zapłonu materiałów wydzielających przy spalaniu szczególnie szkodliwe związki chemiczne.

Ze względu na rodzaj urządzeń wyróżniamy:

• Wentylacja grawitacyjna: wykorzystuje naturalne różnice ciśnienia i gęstości powietrza spowodowane temperaturą, aby bez użycia mechanicznych urządzeń przepływało przez system kanałów, umożliwiając wymianę powietrza w budynku.
• Wentylacja strumieniowa: opiera się na ruchu powietrza generowanym przez wentylatory, które tworzą strumień powietrza przepływający przez pomieszczenia w celu efektywnego usuwania zanieczyszczeń lub dostarczania świeżego powietrza.
• Wentylacja przewodowa: stosuje sieć przewodów i kanałów do dystrybucji powietrza, które jest zwykle filtrowane, ogrzewane lub chłodzone przez centralny system HVAC przed wprowadzeniem do pomieszczeń.

Zasady funkcjonowania różnych systemów oddymiania mogą się różnić, ale dążą one zawsze do tego samego celu – umożliwienia bezpiecznej ewakuacji z obiektu zagrożonego pożarem. Oddymianie ułatwia też prowadzenie akcji ratunkowej.

Zalety korzystania z wentylacji pożarowej

Wentylacja pożarowa ma znaczny wpływ na bezpieczeństwo osób korzystających z obiektu w sytuacji zagrożenia. Umożliwia bezpieczną ich ewakuację z budynku poprzez usuwanie dymu i toksycznych gazów. Jeżeli elementy wentylacji pożarowej są prawidłowo rozmieszczone, to w efektywny sposób, obejmują swoim działaniem wszystkie drogi ewakuacyjne.

Przy mniejszym zadymieniu służbom ratunkowym łatwiej jest dotrzeć do miejsca pożaru i prowadzić akcję ratunkową. Wentylacja oddymiająca zapewnia też większą szansę na uratowanie osób poszkodowanych, które nie mogą się ewakuować samodzielnie.

System oddymiania mechanicznego zmniejsza ryzyko zatrucia dymem i uduszenia. Pozwala skutecznie odprowadzać dym nawet w sytuacji, gdy pożarem objęty jest duży obszary. Wynika to z faktu, że już na etapie projektowania uwzględnia się strefy pożarowe i oblicza, jaka będzie niezbędna wydajność instalacji w razie zagrożenia dymem. Niepoprawnie zaprojektowany system może stanowić poważne zagrożenie.

Wentylacja pożarowa obniża temperaturę wewnątrz budynku poprzez odprowadzenie gorącego powietrza na zewnątrz. Zmniejszenie temperatury pomaga w kontrolowaniu rozprzestrzeniania się ognia oraz zmniejsza ryzyko poparzeń podczas ewakuacji i akcji gaśniczej.

Poszukujesz odpowiedniego systemu dla swojego domu, lub firmy? Serdecznie zapraszamy do skorzystania z naszych usług. Oferujemy doradztwo, montaż oraz serwis wentylacji w Pruszczu Gdańskim i okolicach.

Gdzie stosuje się wentylację oddymiającą?

O tym, czy w budynku ma się znajdować wentylacja pożarowa, w niektórych wypadkach jasno decydują przepisy prawne. Dokładnie określa to Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z tymi przepisami wentylacja pożarowa jest niezbędna, żeby zapewnić użytkownikom bezpieczną ewakuację w sytuacji zagrożenia.

Wentylację oddymiającą montuje się w:

• garażach podziemnych;
• pasażach i galeriach handlowych;
• obiektach przemysłowych;
• budynkach użyteczności publicznej;
• halach sportowych i wystawowych;
• drogach ewakuacji w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych.

Wszędzie tam, gdzie istnieje realne zagrożenie dymem, należy wdrożyć wentylację oddymiającą. Sprawny system oddymiania korytarza ewakuacyjnego powinien znaleźć się zarówno w szkole, jak i w urzędzie czy wielorodzinnym budynku mieszkalnym. System wentylacji oddymiającej powinien zostać uwzględniony w projekcie ppoż. każdego budynku użyteczności publicznej.

Wymogi dotyczące instalacji systemu oddymiania budynku

Wspomniane już Rozporządzenie Ministra Infrastruktury ws. warunków technicznych wielokrotnie stawia konkretne wymagania, które musi spełnić cały system. Jego wdrożenie powinno zapewnić odpowiednią skuteczność działania wentylacji pożarowej. Musi ona redukować zadymienie z intensywnością, która będzie odpowiednia do przeprowadzenia akcji ewakuacyjnej.

Sprawne działanie wentylacji ppoż. jest możliwe tylko w sytuacji, gdy ma ona zapewniony dopływ świeżego powietrza z zewnątrz. Zastępuje ono zanieczyszczone powietrze, które jest usuwane z budynku.

W przypadku klatek schodowych przewidziane są dwa rozwiązania:

• wentylacja zapobiegająca zadymieniu;
• wentylacja usuwająca dym.

W pierwszym przypadku stosuje się systemy różnicowania ciśnień, natomiast w drugim systemy grawitacyjne lub mechaniczne, które prowadzą do usuwania nagromadzonego dymu.

Zgodnie z Rozporządzeniem wentylacja pożarowa ma za zadanie chronić nie tylko przed dymem, ale również wysoką temperaturą, która mogłaby uniemożliwić ludziom ewakuację z obiektu. Już na etapie jej projektowania należy upewnić się, że wybrane systemy i rozwiązania będą skuteczne. W tym celu wykonuje się komputerowe badania działania wentylacji — symulacje CFD, które umożliwiają weryfikację przyjętych założeń. Projektanci muszą rozplanować położenie kratek wentylacyjnych w taki sposób, żeby instalacja zapewniała równomierne zmniejszanie zadymienia na całym obszarze.

Minimalna wydajność wentylacji ppoż. wynosi przynajmniej 10 wymian powietrza w pomieszczeniu w ciągu godziny. Istotna jest także klasa odporności ogniowej samych przewodów i kanałów wentylacyjnych – powinna być ona równa, lub większa od klasy odporności ogniowej stropu.

Podsumowanie

Wentylacja pożarowa to system bezpieczeństwa w budynkach, który umożliwia bezpieczną ewakuację poprzez usuwanie dymu i obniżenie temperatury. Dzieli się na systemy oddymiające, kontrolujące dym i ciepło oraz rozcieńczające dym. Jest niezbędna w miejscach publicznych, garażach podziemnych czy obiektach przemysłowych. Przepisy prawne określają wymogi dla jej efektywnego działania, w tym minimalną wydajność i odporność ogniową elementów systemu.